ny1

nouvèl

Endistri gan kawotchou Malezi a: Bon an, move a ak lèd la - Analiz

1

Pa Francis E. Hutchinson ak Pritish Bhattacharya

Kontini COVID-19 pandemi ak rezilta Lòd Kontwòl Mouvman (MCO) te fè fas yon souflèt grav nan ekonomi Malezi a. Pandan ke Ministè Finans nan peyi a te deja prevwa ke GDP nasyonal la ta retresi pa apeprè 4.5 pousan nan 2020, nouvo done revele ke kontraksyon aktyèl la te pi nèt, nan 5.8 pousan. [1]

Menm jan an tou, selon prévisions ki fèt pa analis nan Bank Negara Malezi ane pase a, peyi a te kapab espere pousantaj rekiperasyon rapid ki rive jiska 8 pousan nan 2021. Men, restriksyon yo tout tan pwolonje yo te tou vin tou nwa pespektiv la. Vreman vre, estimasyon an dènye pa Bank Mondyal se ke ekonomi an Malaysyen ap grandi pa nan pifò 6.7 pousan ane sa a. [2]

Tenèb ekonomik la ki te vlope peyi a - ak mond lan - depi ane pase, sepandan, te pasyèlman egeye pa pèfòmans nan klere tou nan sektè gan kawotchou Malezi a. Malgre ke peyi a se dirijan pwodiktè nan mond lan nan gan kawotchou, demand éfréné pou ekipman pwoteksyon pèsonèl te turbo-chaje to kwasans sektè a.

Nan 2019, Malaysyen kawotchou gan Konpayi fabrikasyon Asosyasyon an (MARGMA) prevwa ke demann mondyal la pou gan kawotchou ta monte nan yon pousantaj modès nan 12 pousan, rive nan yon total de 300 milya dola moso nan fen 2020.

Men, kòm epidemi viris la metastazize soti nan yon peyi a yon lòt, estimasyon sa yo te byen vit revize. Selon dènye figi yo, demann lan te sote sou 360 milya dola moso ane pase a, pouse to kwasans anyèl la fèmen nan 20 pousan. Nan pwodiksyon total la, Malezi apwovizyone sou de tyè, oswa 240 milya dola gan. Estime demand atravè lemond pou ane sa a kanpe nan yon masiv 420 milya dola. [3]

Selon Persistence Market Research, sa a ogmantasyon nan demann a nan yon ogmantasyon deku nan pri a vann mwayèn nan gan nitrile - Variant ki pi t'ap chache-apre nan gan medikal jetab. Anvan pandemi an te eklate, konsomatè yo te oblije kale anviwon $ 3 pou yon pake 100 gan nitril; pri a kounye a leve soti vivan nan yon wo $ 32. [4]

Te pèfòmans gwan distribisyon kawotchou gan sektè a pwodwi anpil enterè nan Malezi ak lòt kote. Sou yon bò, yon gwoup pwodiktè nouvo te antre nan endistri a soti nan sektè tankou varye tankou byen imobilye, lwil palmis, ak IT. Nan lòt la, te envestigasyon entansifye koule limyè sou yon seri de pratik mwens bon plat. An patikilye, yon kantite élèves endistri yo te atire atansyon sou swadizan vyole dwa travayè yo ak pouswiv pwofi nan depans yo - menm nan yon tan nan anpil.

Pandan ke valab, gen plizyè karakteristik estriktirèl ki kontribye nan sa a. Gen kèk ki gen rapò ak sektè a gan kawotchou tèt li, ak lòt moun yo lye nan anviwònman an politik pi laj nan ki li opere. Pwoblèm sa yo atire atansyon sou bezwen pou pwopriyetè fèm ak politik-mizisyen nan Malezi, osi byen ke konsomatè yo ak gouvènman yo nan peyi kliyan yo, gade nan sektè a ak nan pratik pwodiksyon plis holistic.

Bon an

Kòm te ka a ane pase a, demann pou gan medikal espere grandi nan pousantaj san parèy ane sa a. Pwojeksyon MARGMA a pou 2021 endike yon to kwasans de 15-20 pousan, ak demann mondyal mete nan frape 420 milya dola moso gan nan fen ane a, gras a nimewo a toujou k ap grenpe nan ka gaye nan kominote a ak dekouvèt nan nouvo, tansyon plis enfektye nan viris la.

Tandans lan pa espere chanje menm jan plis peyi ranp moute pwogram vaksinasyon yo. An reyalite, deplwaman vaksen gwo-echèl ap kondwi demann lan pi lwen paske gan egzamen yo bezwen enjekte vaksen yo.

Beyond kandida solèy, sektè a gen plizyè lòt avantaj kle. Li kapitalize sou yon komodite ke Malezi pwodui anpil - kawotchou.

Disponibilite nan materyèl prensipal la anvan tout koreksyon, ansanm ak envestisman konsiderab sou tan nan amelyore pwosesis pwodiksyon, te pèmèt peyi a revandike yon plon inatakabl nan sektè a. Sa a, nan vire, te bay monte nan yon gwo ekolojik-sistèm nan etabli jwè yo ak konpayi founisè ki kolektivman pèmèt sektè a fè pi plis efikasite. [5]

Sepandan, gen konpetisyon rèd soti nan lòt gan pwodwi peyi yo, patikilyèman Lachin ak Thailand - pi gwo pwodiktè nan mond lan kawotchou natirèl.

Men, MARGMA espere Malezi kenbe pozisyon direktè lekòl li sou kont nan peyi a ekspòtasyon-oryante manifakti jaden flè, ede pa enfrastrikti bon, yon anviwònman biznis favorab, ak biznis-zanmitay politik. Plus, nan tou de peyi yo konpetisyon, konbine travay ak enèji depans yo konsiderableman pi wo pase nan Malezi. [6]

Anplis de sa, sektè gan kawotchou a te jwi sipò ki konsistan nan men gouvènman an. Wè tankou yon poto kle nan ekonomi an, sektè kawotchou a, ki gen ladan endistri gan, se youn nan 12 Nasyonal Malezi kle zòn ekonomik yo (NKEAs).

Estati priyorite sa a explik yon seri sipò ak ankourajman gouvènman an. Pou egzanp, ankouraje aktivite en, gouvènman an ofri sektè a kawotchou sibvansyone pri gaz - yon fòm patikilyèman itil nan èd, bay sa pri gaz kont pou 10-15 pousan nan depans pwodiksyon gan. [7]

Menm jan an tou, Endistri kawotchou Smallhold Devlopman Otorite a (RISDA) envesti lou nan plant jaden sektè a ak pwogram replante.

Lè li rive segman nan midstream, inisyativ pran pa Malezi Rubber Komisyon Konsèy la (MRB) ankouraje dirab piblik-prive R & D koperasyon te mennen nan kontinyèl amelyore teknolojik nan fòm lan nan amelyore liy tranpe ak sistèm jesyon bon jan kalite gaya. [8] Epi, nan estimile aktivite en, Malezi te elimine enpòte devwa sou tout fòm kawotchou natirèl - trase osi byen ke trete. [9]

Ogmantasyon masiv nan lavant komèsan, konbine avèk so nan pri vann, pri materyèl ki ba, disponiblite nan travay bon mache, pi bon efikasite pwodiksyon, ak sipò leta, yo te lakòz yon kwasans eksponansyèl nan salè nan manifaktirè gan dominan nan peyi a. valè nèt nan chak nan fondatè yo nan Malezi a Kat gwo gan konpayi - Top gan Corp Bhd, Hartalega Holdings Bhd, Kossan Rubber Industries Bhd, ak Supermax Corp Bhd - kounye a janbe lòt papòt milya dola trè anvi a.

Beyond pi gwo jwè endistri a jwi pwi pataje monte, anbakman sou yon Spree pwodiksyon ekspansyon, ak jwi ogmante pwofi yo, [10] pi piti jwè yo nan sektè a te chwazi tou ranp moute kapasite fabrikasyon yo. Se konsa, frape marges yo pwofi ke menm konpayi nan sektè kòm dekonekte kòm byen imobilye ak IT te deside antrepriz nan pwodiksyon gan. [11]

Selon estimasyon MARGMA yo, endistri gan kawotchou Malezi a te anplwaye apeprè 71,800 moun nan 2019. Sitwayen yo te konte pou 39 pousan mendèv (28,000) ak imigran etranje ki te fòme rès 61 pousan (43,800).

Etandone ogmantasyon demand mondyal la, mizisyen gan yo ap fè fas a mank de mendèv grav. Endistri a ijan bezwen grandi mendèv li yo nan anviwon 32 pousan, oswa 25,000 travayè yo. Men, anbochaj rapid te difisil nan limyè nan friz gouvènman an sou rekritman travayè lòt bò dlo.

Pou bese sitiyasyon an, konpayi yo ap agrandi automatisation ak aktif anboche Malaysyen, malgre pi wo salè yo. Sa a se yon sous akeyi nan demand pou travay, bay sa nivo chomaj nasyonal la ogmante soti nan 3.4 pousan nan 2019 a 4.2 pousan nan mwa mas 2020. [12]

2

Move a?

Pwofi yo nòmal ki te jwi pa manifaktirè yo gan prèske imedyatman atire atansyon gouvènman an Malaysyen an, ak yon kantite ofisyèl eli mande ke yon yon sèl-off "enprevi taks" dwe enpoze sou pi gwo konpayi yo. Defansè yo ki pi vokal nan mouvman an te diskite ke tankou yon taks, nan adisyon a taks la ki deja egziste antrepriz (ki te deja vole 400 pousan RM2.4 milya dola nan 2020), te jistifye paske konpayi yo te gen yon responsablite moral ak legal nan " retounen "lajan nan piblik la pa peye taks sa a bay gouvènman an. [13]

MARGMA san pèdi tan te deklare pwopozisyon an. Taks la enprevi ta pa sèlman dekouraje plan ekspansyon konpayi gan yo satisfè demann lan ap grandi, men tou, limite reenvestisman nan pwofi nan operasyon yo finanse inisyativ diversifikasyon ak automatisation.

Sa a ta ka fasilman riske Malezi pèdi pozisyon dominan li nan lòt peyi yo ki deja dekale pwodiksyon an. Li kapab tou diskite ke, si yon taks adisyonèl prelve sou yon endistri pandan tan nan pwosperite ekstraòdinè, gouvènman an dwe tou pare yo pote sekou bay gwo jwè li yo lè advèsite frape.

Aprè peze tou de bò agiman yo, gouvènman an te kanpe plan pou enpoze nouvo taks la. Rezon yo ofri nan laprès la te ke entwodwi yon prelèvman pwofi ta pèrsu negatif pa sèlman pa envestisè, men tou pa gwoup sosyete sivil la.

Anplis de sa, nan Malezi, yon taks sou pwofi bonis pa janm te enpoze sou machandiz fini - sou kont difikilte pou detèmine yon papòt pri mache inifòm, espesyalman pou pwodwi tankou gan kawotchou, ki gen diferan kalite, estanda, espesifikasyon, ak klas selon nan peyi yo respektif commercialisés. [14] Kontinwe, lè Bidjè a 2021 te tabli, mizisyen gan yo te epaye taks adisyonèl la. Olye de sa, li te deside ke la Kat gwo konpayi yo ta ansanm bay RM400 milyon dola bay eta a ede pote kèk nan depans sa yo nan vaksen ak ekipman medikal. [15]

Pandan ke deba a sou kontribisyon adekwa sektè a nan peyi a an jeneral parèt san patipri ekilibre, sa ki te nye nye te konfli ki antoure jwè chèf li yo, patikilyèman Top gan. Konpayi sa a pou kont li pou yon ka nan pwodiksyon gan nan mond lan e li te benefisye anpil nan nivo aktyèl segondè demand yo.

Top gan se te youn nan ganyan yo byen bonè nan kriz la sante. Mèsi a kwasans lan san parèy nan lavant gan, konpayi an te kraze dosye pwofi miltip. Nan dènye trimès finansye li yo (ki fini 30 novanm 2020), konpayi an anrejistre pi gwo pwofi nèt li yo nan RM2.38 milya dola.

Sou yon baz ane a ane, pwofi nèt li yo te augmenté 20 fwa nan yon ane de sa. Menm anvan pandemi an, Top gan te sou yon trajectoire ekspansyonè pou plis pase de zan, ap grandi kapasite li yo soti nan 60.5 milya moso gan nan mwa Out 2018 a 70.1 milya dola moso nan Novanm 2019. Monte sou siksè ki sot pase a, Maker a gan kounye a plan yo ogmante kapasite anyèl pa 30 pousan nan fen 2021 a 91,4 milya dola moso. [16]

Sepandan, nan mwa novanm ane pase a, nouvèl te kraze ke plizyè mil anplwaye - sitou travayè etranje - nan youn nan konplèks fabrikasyon konpayi an te teste pozitif pou koronaviris la. Nan kèk jou, dòtwa travayè miltip yo te deziyen kòm pi gwo gwoup COVID ak gouvènman an rapidman enpoze plizyè semèn nan ranfòse MCO (EMCO).

Epidemi an te pouse tou gouvènman an louvri kòm 19 envestigasyon nan sis filiales Top gan. Sa a swiv operasyon ranfòsman similtane te pote soti nan Ministè Resous Imèn.

Travayè ki enplike nan gwoup la te pibliye Lòd Siveyans Kay (HSO) pou 14 jou epi yo te fè yo mete braslè pou siveyans ak sante chak jou chèk-ups.

Tout depans pou tès depistaj COVID-19 travayè yo, enstalasyon karantèn ak manje ki gen rapò, transpò ak aranjman yo te dwe fè pa Top Glove. Rive nan fen ane a, yo te rapòte plis pase 5,000 travayè etranje nan Top Glove enfekte. [17] Pi piti men souvan ka yo te rapòte tou nan enstalasyon pwodiksyon ki posede pa twa lòt yo Kat gwo konpayi, sijere ke pwoblèm nan pa te lokalize nan yon konpayi sèl. [18]

Envestigasyon ofisyèl revele ke faktè prensipal la dèyè Aparisyon rapid nan plizyè grap mega atravè sektè a gan yo te kondisyon lavi terib nan travayè yo. Dòtwa migran yo te gen twòp elèv, sanitè, ak mal ayere - e sa a te anvan pandemi an frape.

Gravite sitiyasyon an transmèt pa kòmantè Direktè Jeneral Depatman Travay Penensil Malezi (JTKSM) te fè, yon ajans anba Ministè Resous Imèn: "Ofans prensipal la se ke patwon yo echwe pou pou aplike pou sètifikasyon aranjman nan Travay la Depatman anba Seksyon 24D nan Travay yo 'Minimòm Standards sou Lojman ak Amenities Act 1990. Sa a te mennen nan lòt ofans ki gen ladan akomodasyon konjesyone ak dòtwa, ki te alèz ak mal ayere.Anplis de sa, bilding yo itilize akomode travayè yo pa t' konfòme yo avèk pa-lwa otorite lokal yo. JTKSM pral pran pwochen etap la pou refere papye ankèt yo deja louvri pou tout ofans sa yo ka envestige anba Lwa a. Chak vyolasyon anba Lwa a pote yon amann RM50,000 kòm byen ke tan prizon potansyèl yo. "[19]

Aranjman lojman pòv yo se pa sèlman pwoblèm nan enkyetid fè fas a sektè a gan. Top gan te tou pouse nan dokiman Pwen Enpòtan mondyal la nan mwa Jiyè ane pase a, lè US Ladwàn ak Pwoteksyon Border (CBP) te anonse yon entèdiksyon sou enpòtasyon soti nan de nan filiales li yo sou enkyetid travay fòse.

Nan li yo 2020 Lis machandiz ki te pwodwi pa travay timoun oswa travay fòse rapò, Depatman Travay Etazini (USDOL) akize Top gan nan:

1) souvan sijè travayè frè rekritman segondè;

2) fòse yo travay lè siplemantè;

3) fè yo travay nan kondisyon danjere;

4) menase yo ak penalite, kenbe nan salè ak paspò, ak restriksyon mouvman. [20] Okòmansman, Top gan refite reklamasyon yo tout ansanm, afime zewo tolerans pou vyolasyon dwa travayè yo.

Sepandan, pa t 'kapab satisfezan adrese pwoblèm yo sou tan, konpayi an te fòse yo peye RM136 milyon dola bay travayè yo migran kòm ratrapaj pou frè rekritman. [21] Amelyore lòt aspè nan byennèt anplwaye yo, sepandan, te dekri kòm yon "travay nan pwogrè" pa jesyon Top gan an. [22]

Lèd la

Tout pwoblèm sa yo te atire atansyon sou anviwònman politik la pi laj, ak malfonksyònman ki asosye li yo.

Sistèm depandans sou travay ki pa kalifye. Malezi gen tan konte sou travay etranje ki pa chè nan ekonomi ki pi pòv yo. Dapre figi ofisyèl ki te pibliye pa Ministè Resous Imèn, nan 2019, alantou 18 pousan nan mendèv Malezi a te konpoze de travayè migran. [23] Sepandan, si travayè etranje san papye yo pran an kont, nimewo sa a ka rive jwenn nenpòt kote ant 25 a 40 pousan. [24]

Pwoblèm lan plis agrave pa lefèt souvan neglije ke migran ak travayè sitwayen yo pa ranplasan pafè, ak nivo edikasyon ke yo te prensipal karakteristik distenktif la. Ant 2010 ak 2019, majorite nan travayè migran yo ki te antre nan mache travay Malezi a te gen nan pi yon edikasyon segondè, tandiske pwopòsyon sitwayen edikasyon siperyè nan mendèv la te ogmante anpil. [25] Sa a eksplike pa sèlman diferans lan nan nati a nan travay pran pa pi travayè lòt bò dlo ak Malaysyen, men tou, difikilte pou fè fas a pa endistri a gan kawotchou nan ranpli pozisyon vid ak moun nan lokalite yo.

Pòv aplikasyon nan règleman ak chanje pozisyon politik. Pwoblèm ki genyen endistri a lwen de nouvo. Akizasyon nan move kondisyon travay ak lojman nan anplwaye sektè gan premye sifas yon koup nan ane de sa. Nan 2018, de ekspozisyon endepandan - pa Thomson Reuters Foundation [26] ak Gadyen legal la [27] - revele ke travayè migran nan Top gan souvan te travay nan kondisyon ki te rankontre plizyè nan kritè theganizasyon Entènasyonal Travay la pou "esklavaj modèn ak travay fòse" . Malgre ke gouvènman an Malaysyen premye reponn pa san rezèv fè bak dosye makè gan an, [28] li ranvèrse pozisyon li apre Top gan admèt vyolasyon lwa travay yo. [29]

Nati konsistan politik gouvènman an kanpe sou travayè migran nan sektè gan an te wè tou lè akizasyon USDOL yo te vini an premye. Malgre ke Ministè Resous Imèn Malezi a okòmansman te deklare ke entèdiksyon an enpòte sou Top gan te "enjis ak san fondman", [30] li dènyèman chanje deskripsyon li yo nan katye k ap viv travayè yo nan "deplorab", [31] ak gazetted yon òdonans ijans irezistib gan fabrikasyon konpayi yo bay lojman ak espas k ap viv adekwa ak ekipman pou travayè migran kontwole pwopagasyon viris la. [32]

Segondè Demand. Pandan ke kantite pasyan COVID ki enfekte yo te ap grandi, pwogram vaksinasyon atravè mond lan yo tou ranmase vapè. Kontinwe, delè pwodiksyon yo ap vin pi mande, ak presyon pafwa soti nan trimès inatandi.

Nan mwa Mas ane pase a, Anbasad Ameriken an nan Malezi retweeted yon imaj ak caption "Atravè pwodiksyon an nan gan medikal ak lòt pwodwi medikal, mond lan konte sou Malezi nan batay kont COVID-19". [33] Azar, tweet la te afiche jis kèk jou apre US la te leve sis mwa enpòte sanksyon enpòte sou Malaysyen gan Maker WRP Azi Pasifik Sdn Bhd. Anviwon menm tan an, Anbasadè Inyon Ewopeyen an nan Malezi te mande mizisyen gan lokal yo "jwenn kreyatif" nan asire 24/7 pwodiksyon satisfè demand ijan rejyon an pou ekipman pwoteksyon pèsonèl. [34]

Malgre enkyetid k ap grandi ke pratik travay fòse ta ka toujou abondance nan konpayi gan Malaysyen, demann lan pou gan jetab pa montre okenn siy nan bese nan lòt pati nan mond lan swa.

Gouvènman Kanadyen an dènyèman te anonse ke li te mennen ankèt sou akizasyon sou abi travayè nan faktori gan nan Malezi apre piblikasyon CBC a Mache rapò. Demand, sepandan, se fasil tonbe. Ajans Sèvis Border Kanada kòmante ke li te "pa aplike entèdiksyon an tarif yo kont machandiz pou pwodiksyon pa travay fòse. Etabli ke machandiz yo te pwodwi pa travay fòse mande pou rechèch enpòtan ak analiz ak sipò enfòmasyon. "[35]

Nan Ostrali tou, yon ankèt ABC te jwenn prèv siyifikatif nan eksplwatasyon travay nan enstalasyon gan gan Malezi a. Yon pòtpawòl pou fòs fwontyè Ostralyen an te rapòte ke yo te di "gouvènman an konsène pa akizasyon esklavaj modèn ki gen rapò ak envantè ekipman pwoteksyon pèsonèl, ki gen ladan gan kawotchou." Men, kontrèman ak peyi Etazini an, Ostrali pa mande pou enpòtatè yo pwouve ke pa gen okenn travay fòse nan chèn ekipman pou yo. [36]

Gouvènman an UK te kontinye tou sous gan medikal soti nan Malezi, malgre rekonèt yon rapò Biwo Kay ki konkli "koripsyon se andemik nan sistèm rekritman yo nan Malezi ak travayè migran sous peyi yo, ak manyen chak pati nan chèn ekipman pou rekritman". [37 ]

Pandan ke demann lan pou gan yo ap kontinye vag, menm bagay la tou pa ka di sou ekipman pou. MARGMA dènyèman deklare ke mank mondyal la nan gan kawotchou pral dire pi lwen pase 2023. Gan tranpe se yon pwosesis ki konsome tan, ak enstalasyon pwodiksyon pa ka elaji lannwit lan.

Defi enprevi tankou epidemi an COVID nan faktori fabrikasyon gan ak mank veso anbake gen plis agrave sitiyasyon an. Jodi a, tan an plon pou lòd yo estime yo dwe alantou sis a uit mwa, ak demann nan men gouvènman dezespere kondwi moute pri vann mwayèn.

Konklizyon

Sektè gan kawotchou Malezi a se yon sous travay, echanj etranje, ak pwofi pou ekonomi an nan yon tan tès. Demand devlope ak pri k ap monte te ede etabli konpayi grandi ak ankouraje nouvo arrivants nan sektè a. Gade pi devan, se ekspansyon sektè a asire, omwen nan kouri nan kout, gras a demann fiks, bouyi an pati, pa kondui vaksinasyon kikin nan.

Sepandan, se pa tout atansyon a nouvo-yo te pozitif. Pwofi gwo sektè a nan yon anviwònman otreman fèb mennen nan apèl pou yon taks sou enprevi. Gwoup Travay ak sosyete sivil la te mande pou kèk nan pwofi yo te pataje pi lajman, patikilyèman bay sipò leta konsiderab sektè a resevwa. Nan fen a, pandan ke sektè a pa te papye ekri, lidè endistri yo te dakò pou kontribiye volontèman nan deplwaman vaksen an.

Plis domaj pase sa a te revelasyon ki pratik travay pa plizyè nan dirijan jwè sektè a yo te lwen akseptab. Pandan ke yo pa karakteristik nan sektè gan kawotchou kòm yon antye, akizasyon sevè konsènan sèten konpayi yo te leve soti vivan anpil fwa ak anvan pandemi COVID-19 la. Yon konbinezon de atansyon entènasyonal ak potansyèl pou pi gwo pousantaj enfeksyon te mande otorite yo aji.

Sa a, nan vire, ogmante pwoblèm nan pi laj kontèks enstitisyonèl Malezi a, ki soti nan règleman ki gouvène rekritman an, lojman ak tretman nan travayè etranje sipèvizyon ki apwopriye ak enspeksyon nan lye travay ak enstalasyon aranjman. Gouvènman kliyan yo pa egzante de responsablite, ak apèl pou amelyorasyon nan sektè a ke yo te pibliye an menm tan ak apèl pou redwi tan pwodiksyon ak nivo pwodiksyon ogmante. COVID-19 te montre trè klè ke separasyon ant byennèt travayè ak pi laj sante sosyete a pa klè, e ke yo tout bon anpil relye.

Konsènan otè yo: Francis E. Hutchinson se Senior Fellow ak Koòdonatè nan Pwogram Etid Malezi, ak Pritish Bhattacharya se Ofisye Rechèch nan Pwogram Rejyonal Etid Ekonomik nan ISEAS - Yusof Ishak Enstiti a. . Pèspektif nan premye (2020/138) make faktè sa yo ki kontribye nan kwasans san parèy endistri a nan 2020.

Sous: Atik sa a te pibliye nan ISEAS Pèspektif 2021/35, 23 Mas 2021.


Post tan: Me-11-2021